Want bevordert Zwarte Piet inderdaad racisme? Helper van de Sint zijn was in mijn beleving geen knechting, maar een privilege. Onbeschrijflijk was mijn vreugde als ik weer een brief had ontvangen dat ik op pakjesavond hulp-Piet mocht zijn! Het idee dat Zwarte Piet minderwaardig zou zijn vanwege zijn kleur of positie is nooit in me opgekomen. Sint en Piet waren voor mij een evenwaardig duo. Immers, waar zou de Sint zijn zonder zijn Pieten?
Kinderen bedenken niet uit zichzelf dat huidskleur een stigma is, of dat Zwarte Piet eigenlijk een slaaf is. Die verbanden zijn voorbehouden aan volwassenen. Zwarte Piet werkt racisme dus pas in de hand nadat volwassenen het idee van rassenongelijkheid bij een kind geïntroduceerd hebben.
Dat het idee Zwarte Piet mensen tegen de borst stuit valt dan weer niet te betwijfelen, en ik neem zonder meer aan dat zij met meer zijn dan de twee demonstranten. Anderzijds zijn er duizenden, zo niet miljoenen mensen, en dan met name kinderen, die enorm plezier beleven aan Zwarte Piet.
Om dan maar gelijk over te gaan tot afschaffing lijkt me drastisch. Laat staan dat we een politiek correct gedrocht zoals Pieten in alle kleuren van de regenboog zouden moeten introduceren. Afschaffing lijkt mij pas nodig als een afdoende grote groep mensen zich bijzonder gekrenkt voelt door instandhouding van Zwarte Piet. Wellicht is dit nou wel een vraag waar je met een referendum een fatsoenlijke peiling over zou kunnen houden.
Worsteling
Maar mijn voornaamste argument om Zwarte Piet te behouden, is dat hij een sprookjesfiguur is met zijn eigen logica, zijn eigen werkelijkheid. Net zoals kabouters, prinsessen en tovenaars. Zwarte Piet is niet de knecht van de Sint omdat hij zwart is, maar omdat hij Zwarte Piet is. Hij is inmiddels een concept op zichzelf, net zoals de Sint en zijn schimmel Americo. Verwachten dat kinderen dankzij Zwarte Piet gaan denken dat al onze donkere landgenoten slaven zijn, is hetzelfde als verwachten dat ze denken dat elke bebaarde oude man pakjes uitdeelt en elk paard op de daken kan lopen.
Sinterklaas en Zwarte Piet, Pakjesboot en Paard van Sinterklaas, allemaal bestaan ze alleen in de sprookjeswereld van het Sinterklaasfeest. Dat we onze kinderen massaal voorliegen dat dit sprookje waar is, doet daar weinig aan af. (Iemand zich al afgevraagd wat de invloed van de Sinterklaasleugen op onze kinderen is?)
De ophef over Zwarte Piet zegt uiteindelijk meer over onszelf, de volwassenen, dan over het kinderfeest. Een samenleving die volledig met haar racistische slavernijverleden in het reine was, zou het Sinterklaasfeest beschouwen als een inmiddels onschuldige traditie, ontdaan van associaties en artefacten uit een andere tijd.
Het is juist een samenleving die nog met de donkere perioden uit haar eigen verleden worstelt, waarin tradities inzet worden van een beladen discussie over deze donkere en beschamende periodes. Alleen de samenleving die zelf nog racistisch is, vindt racisme in haar tradities. Het herkennen van dat racisme en voeren van die discussie is dan ook zeker nodig. Maar afschaffen van Piet is niet hetzelfde als het bestrijden van het racisme dat van hem een minderwaardige slaaf maakt. Piet is slechts symbool voor een maatschappelijk probleem, hij is het zelf niet.