Van oudsher zijn steden economische centra. Maar als gevolg van de globalisering is er een fundamentele verandering gaande in de manier waarop het geld wordt verdiend in de stad. Dat wordt steeds meer zichtbaar en voelbaar voor de stedelingen. Als de stad een pretpark voor toeristen wordt, een vehikel om geld te verdienen, waar is dan nog ruimte voor de bewoners? In het vorige nummer toonde kunstenaar Bart Stuart zijn beelden van verstedelijkend China. Over zijn visie op Amsterdam gaat het volgende gesprek.
We moeten onze economie anders gaan indelen. Toenemende ongelijkheid, achterblijvende lonen, toeslagenschandalen, stikstofproblematiek en klimaatverandering laten ons zien dat de manier waarop we de economie hebben georganiseerd, niet in dienst staat van de samenleving.
Op voorstel van de Utrechtse wethouder Lot van Hooijdonk wees het laatste partijcongres van GroenLinks het correctieve referendum af en koos voor experimenten met deliberatieve democratie. Wat zijn haar eigen ervaringen met de overlegdemocratie?
Weten hoe je een conflict beslecht, hoe je je verweert tegen machtsmisbruik en de functie van de trias politica begrijpen. Het is in ons aller belang dat ieder beschikt over deze basale democratische kennis en vaardigheden. Maar dat gaat lang niet altijd goed. Permanent onderhoud door overheid én burgers is nodig.
Met hun discussiestuk Voorbij het Economisme hebben projectleider Hans Rodenburg en Tweede Kamerlid Senna Maatoug een stevige aanzet gegeven voor een discussie over hoe GroenLinks zich de komende jaren als partij op economisch terrein wil profileren. Op sommige punten doen de auteurs echter wel erg grote uitspraken en dreigen zij de nuance te verliezen. Daarnaast zijn er nog belangrijke stappen te zetten in de concrete uitwerking.
De aanzet van Maatoug en Rodenburg is een terechte oproep om gezamenlijkheid en verbondenheid centraal te stellen in ons denken en doen. Er liggen nog heel veel mogelijkheden om deze waarden dieper in onze samenleving te verankeren.
We lijden aan ‘democratische metaalmoeheid’: onze democratie is lang en breed af, en toch willen we er maar steeds aan blijven sleutelen. Dat stelt Gijs van Oenen in het boek Overspannen democratie. Zijn oplossing: ‘algoritmisch-democratische’ besluitvorming om de vermoeide burger wat werk uit handen te nemen.
Ik ben heel blij met het initiatief van Senna en Hans om te komen tot een nieuw GroenLinks-perspectief op de economie. De vijf genoemde uitgangspunten lijken me een goede basis. Wel heb ik vier punten die wat mij betreft scherper kunnen.
De keuzes die het Kabinet de komende tijd zal maken over de besteding van miljarden aan (geleend) kapitaal zal de contouren van onze economie voor een lange periode gaan bepalen. Effectief oppositie voeren is nodig, om te voorkomen dat we nog ver voorbij deze regeerperiode onszelf vastzetten een neoliberaal systeem.
Klimaatproblematiek is urgent en kan in een democratisch land niet zonder betrokkenheid van burgers worden aangepakt. Er zijn doordachte plannen nodig, die breed worden geaccepteerd en mensen enthousiast maken om mee te werken.